Jak usunąć kleszcze u psa. Witam wszystkich! Mój mąż jest zapalonym myśliwym. Tylko on miał wolną minutę - od razu poszedł do lasu ze swoim psem rasy myśliwskiej. Nie przeszkadzam w tym. Przyniesie zająca lub kuropatwy. Nie możesz ograniczyć osoby w ulubionej rozrywce. Ale pies bardzo często cierpi na ukąszenia przez kleszcze. Demodekoza u osoby w zależności od ciężkości i rozwoju choroby odbywa się w 4 etapach: erymatoza, krostkowa, grudkowa, kombinowana postać choroby. W obecności objawów negatywnych i podejrzenia takiej choroby, aby wiedzieć na pewno, że kleszcz pod skórą jest przyczyną procesów zapalnych lub krostkowych, należy zwrócić się o Możesz oderwać ciało, a głowa pozostaje pod skórą i wystąpi proces zapalny. Usunąć kleszcze potrzebują pincety lub specjalnego urządzenia do usuwania kleszczy - zaznaczyć twister. Kleszcze muszą być zamocowane, ale nie kruszać i ciągnąć, włączyć lub w lewo. Po usunięciu kleszczu z psa należy przestrzegać. W przypadku, gdy nie jest możliwe natychmiastowe skorzystanie z pomocy weterynaryjnej, można spróbować usunąć resztki kleszcza samodzielnie, jednak należy to robić bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić skóry psa i nie pozostawić w ciele zwierzęcia żadnych fragmentów kleszcza. Zawsze trzeba kleszcza usunąć w całości - pozostawione pod skórą części ciała kleszcza, a w szczególności jego głowa, mogą doprowadzić do rozwinięcia się stanu zapalnego lub zakażenia. Drugim sposobem, jak usunąć kleszcza psu jest wykręcanie pasożyta zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Kleszcz u psa objawy. Chociaż ukąszenia kleszczy same w sobie są często nieszkodliwe, ważne jest, aby wiedzieć, czego szukać. Im dłużej są one przyczepione do skóry Twojego psa, tym bardziej prawdopodobne jest, że Twój pies będzie się źle czuł. Zwracaj uwagę na następujące oznaki i objawy kleszczy u psów: Swędząca TCJFg. Wiesz, że co 3 kleszcz jest nosicielem boreliozy, zaś 5% jest zarażonych więcej niż jednym patogenem groźnym dla psa? Choroby odkleszczowe Kleszcze stanowią coraz większe zagrożenie dla zdrowia i życia naszych czworonożnych przyjaciół. Kiedyś kojarzone jedynie z lasem lub wakacjami na wsi, obecnie coraz częściej kryją się w trawnikach miejskich parków. Coraz częściej nie są też im straszne niskie temperatury – niejednokrotnie zdarzało mi się wyjmować kleszcza z szyi Yorka bądź spaniela w lutym czy marcu. Babeszjoza, zwana przez ludzkich medyków malarią północy, do niedawna ograniczona do północy, wschodu i, od niedawna, centrum Polski, coraz częściej odnotowywana jest na południu naszego kraju. Jak więc zapobiegać chorobom odkleszczowym? Na co zwracać uwagę po ugryzieniu kleszcza? Jak postępować w przypadku choroby? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w niniejszym artykule. Co to jest kleszcz?Jak wyciągnąć kleszcza z psa?Choroby u psów przenoszone przez kleszczeCo to jest babeszjoza?Babeszjoza objawyBabeszjoza badaniaBabeszjoza leczenieProfilaktykaBorelioza u psaBorelioza objawyBorelioza badaniaBorelioza leczenieBorelioza profilaktykaSzczepionka na boreliozęRiketsje u psaErlichia psówErlichoza objawyErlichoza diagnostykaAnaplasma u psaDiagnostyka anaplazmozyLeczenie erlichiozy i anaplasmozyMykoplasma u psaMykoplazmoza objawyMykoplazmoza diagnostykaMykoplazmoza leczenieJak zapobiegać chorobom przenoszonym przez kleszcze? Co to jest kleszcz? Co to jest kleszcz? Zanim opowiem Ci o chorobach odkleszczowych, na początku warto przyjrzeć się jak wygląda kleszcz u psa. Dlaczego kleszcze są tak skuteczne? Ponieważ pajęczaki te są bardzo dobrze przystosowane do ataku na ofiarę. Pierwsza para ich odnóży wyposażona jest w tzw. narząd Hallera – rozpoznający tysiące zapachów, między innymi pot, feromony czy wydychany przez Twojego psa dwutlenek węgla. Kleszcze reagują także na wibracje, oświetlenie (rzucany przez pupila cień) oraz temperaturę – ciepło ciała. Niczym najlepszy myśliwy swą ofiarę rozpoznają z odległości 20 m (przypomnę tylko że średnia wielkość kleszcza to 3 cm). Ślina kleszcza zawiera substancje znieczulające, hamujące krzepliwość krwi, a także miejscową reakcję układu immunologicznego – ugryzienie kleszcza jest bezbolesne, dzięki czemu może pożywiać się krwią swej ofiary przez kilka godzin a nawet dni. Pijąc krew Twojego pupila, kleszcz wymiotuje, uwalniając w ten sposób czynniki zakaźne. Aby doszło do zakażenia patogenem, ten sprawny łowca, musi żerować od kilku godzin nawet do kilku dni na swym niespodziewającym się niczego żywicielu. Jak wyciągnąć kleszcza z psa? Jak wyciągnąć kleszcza? Po pierwsze należy wyciągnąć go jak najszybciej. Najlepiej, jeśli zrobi to lekarz weterynarii. Jeśli jednak nie jest to możliwe, będziesz musiał zrobić to sam. A oto kilka punktów, o których należy pamiętać podczas usuwania kleszcza: Kleszcza najlepiej wyciągać pęsetą, bądź specjalnymi kleszczołapkami. Nigdy nie usuwaj kleszcza gołymi rękami – ryzykujesz wówczas zakażenie!Chwyć go jak najbliżej skóry i pewnym, ale i delikatnym ruchem wyciągnij lub wykręć. Z mojego doświadczenia wynika, że wykręcanie, wiąże się z mniejszym ryzykiem urwania kleszcza w jest, żeby nie zaciskać pęsety na ciele kleszcza, gdyż może to spowodować wprowadzenie jego zawartości pod się go w kierunku przeciwnym do tego, w jakim się wkręcił. Kleszcze zazwyczaj wkręcają się ruchem w prawo, więc podczas wyciągania wykręcamy je delikatnie w lewo. Jeśli dojdzie do urwania kleszcza i w ciele zostanie główka, musisz wyciągnąć ją w taki sam sposób. Nawet niewielki kawałek pozostawiony w ciele zwierzaka może spowodować zakażenie chorobą od kleszcza. Jak usunąć kleszcza? Po wyjęciu najlepiej kleszcza spalić lub mocno czymś zmiażdżyć. Możesz to zrobić tylko po wyjęciu kleszcza! Choroby u psów przenoszone przez kleszcze Co to jest babeszjoza? Babeszjoza, inaczej piroplazmoza psów jest chorobą występującą obecnie na całym świecie. Rzadko atakuje koty. Jest to choroba wywołana przez pierwotniaki – najczęściej Babesia canis i Babesia gibsoni. W Europie stwierdzana od prawie 100 lat, zaś pierwszy polski przypadek stwierdzono w 1966 roku. Przenoszone jest przez najpopularniejsze w naszym rejonie geograficznym kleszcze – Ixodes ricinus, Dermacentor reticulatus, i Rhipicephalus sanguineus. Istnieje także możliwość zakażenia poprzez kontakt z zarażoną krwią (transfuzje, igły). Chorują każde rasy psów, zwierzęta w każdym wieku i każdej płci. Przebieg babeszjozy jednak może być bardziej gwałtowny u zwierząt bardzo młodych, starszych lub takich, które cierpią na choroby nerek i wątroby. Pierwotniaki wywołujące piroplazmozę szczególnie umiłowały sobie czerwone krwinki naszych pupili. Rosnąc w ich wnętrzu w końcu uszkadzają ich strukturę doprowadzając do rozpadu komórki i hemolizy. Podczas tej lizy Babesia uwalnia enzymy, które pogłębiają hemolizę, a także zaburzają krzepliwość krwi. Organizm broniąc się przed obcą Babesią, tworzy przeciwciała, które atakują nie tylko chore ale i zdrowe erytrocyty w obrębie wątroby i śledziony (powodując zaburzenia ich funkcjonowania). Powstają także kompleksy immunologiczne, które odkładają się w nerkach, stawach, skórze, siatkówce oka. Tworzenie tych kompleksów może prowadzić do zapaleń w wyżej wymienionych strukturach, a z biegiem czasu do zaburzeń funkcjonowania narządów Twojego psa. Nasuwa się więc pytanie: skoro organizm tak dzielnie broni się przed inwazją, to czy Twój pies będzie odporny po zakażeniu? Niestety nie. Obecne badania wskazują, że odporność po zakażeniu, jeśli w ogóle wystąpi, utrzymuje się jedynie do kilku tygodni. Są zwierzęta, które babeszjozę przechorowały kilka razy w swoim życiu. Babeszjoza objawy Pies jest apatyczny,smutny,mniej je,mniej pije,pies wymiotuje,pies ma biegunkę,ma wysoką temperaturę (około 40 – 42 st. C),jego mocz nagle zmienił barwę na czerwoną, czerwono – brunatną,przestał oddawać mocz,ma powiększone węzły chłonne,doszło do zażółceń skóry, spojówek, pach czy pachwin,błony śluzowe Twojego psa są bardzo blade. Aby doszło do zakażenia, kleszcz u psa musi żerować od 24 h do 72 h, zaś okres inkubacji, czyli „wykluwania” się choroby waha się od kliku dni nawet do 3 tygodni. Jeśli zauważysz, nawet po miesiącu od ugryzienia, którykolwiek z powyższych objawów, natychmiast zgłoś się do lekarza weterynarii! Babeszjoza badania W gabinecie konieczne będzie wykonanie badań krwi. Oprócz tradycyjnych badań – morfologii i biochemii, lekarz zapewne zaleci rozmaz. Badanie takie wykonuje się z krwi żylnej, bądź też z tak zwanej krwi włośniczkowej – pobranej z ucha (uważa się, że zagęszczenie Babesii jest tam największe). Badanie to jest stosunkowo szybkie, można wykonać je w każdej lecznicy weterynaryjnej. Może zdarzyć się i tak, że z powodu złego stanu zdrowia Twojego psa, lekarz wyda diagnozę na podstawie samych objawów i wprowadzi natychmiastowe leczenie. W leczeniu piroplazmozy bowiem, liczy się CZAS! Babeszjoza leczenie Leczenie babeszjozy polega na usunięciu pierwotniaka z erytrocytów Twojego psa. Służy do tego imidokarb (Imizol), który podaję się 1-2 razy co 14 dni. Oprócz tego lekarz może zadecydować o podawaniu kroplówek, witamin z grupy B, glikokortykosteroidów, preparatów zawierających żelazo. Często też konieczna będzie antybiotykoterapia, z obawy przed infekcją mieszaną, a także podawanie leków wspomagających pracę nerek i wątroby. U ciężko chorych pacjentów, z wyraźną anemią konieczna będzie także transfuzja krwi. Często, w przypadku wcześnie wykrytej choroby, do całkowitej poprawy stanu zdrowia dochodzi po około 7-10 dniach leczenia szpitalnego. Profilaktyka Profilaktyka piroplazmozy polega w głównej mierze na zapobieganiu ugryzienia. Obecnie na rynku jest dostępne szereg preparatów odstraszających kleszcze: spot on,obroże,tabletki. Niektórzy właściciele stosują także profilaktyczne podanie Imizolu (bezpośrednio przed podróżą do miejsca, w którym zagrożenie jest bardzo duże). Takie jednokrotne podanie chroni psa przez okres około 4 tygodni. Należy jednak pamiętać o skutkach ubocznych leku. Do niedawna obecna była również szczepionka przeciw Babesii, jednak jej skuteczność była znikoma. Borelioza u psa Borelioza to inaczej choroba z Lyme. Wywołana przez bakterie Borelia burgdorferi, ale także B. afzelli i garinii. Dotyczy ona zarówno ludzi jak i naszych czworonożnych przyjaciół. Podobnie jak piroplazmoza, występuje zróżnicowanie geograficzne występowania boreliozy. Ocenia się, że kleszczy zarażonych Borelią w Polsce jest średnio 25%, w rejonach endemicznych nawet do 60%. Borelioza jest bardzo podstępną chorobą. Po pierwsze objawy pojawiają się bardzo późno, po 2-5 miesiącach, i to jedynie u 5% psów. Często właściciele nie pamiętają już o wycieczce do lasu. Stąd też lekarzom weterynarii tak ciężko jest ja zdiagnozować. Borelioza objawy Jakie są objawy boreliozy u psów? Zazwyczaj zauważa się: posmutnienie,gorączka (ok 40°C),brak apetytu,u zwierząt pojawiają się powracające, co pewien czas, kulawizny, często poprzedzone gorszym samopoczuciem,wtórnie może także dochodzić do zapalenia wątroby i nerek,zdarza się zapalenie opon mózgowych,padaczka,porażenia nerwu twarzowego lub niedowłady kończyn. U ludzi choroba zaczyna się od zaczerwienienia w miejscu wkłucia się kleszcza, następnie, w ciągu 3 dni pojawienia się tak zwanego rumienia wędrującego, który może utrzymywać się nawet do miesiąca. U psów rumień wędrujący po kleszczu zauważany jest rzadziej, z uwagi na gęstą sierść. Do powikłań boreliozy należy kłębuszkowe zapalenie nerek na skutek odkładania się kompleksów antygen – przeciwciało, co prowadzi do niewydolności tego narządu, a w konsekwencji do objawów takich jak: spadek masy ciała,wymioty u psa,obrzęki kończyn. W nieleczonej chorobie dochodzi do objawów nerwowych. Borelioza badania Diagnostyka zakażeń Borelią opiera się głównie na badaniu krwi – specjalnie do tego przygotowane laboratoria mogą oznaczać poziom antygenu, bądź przeciwciał IgM i IgG. Przeciwciała IgM świadczą o niedawnym zakażeniu – pojawiają się po 3-4 tygodniach, znikają po 3-4 miesiącach. Przeciwciała IgG zaś pojawiają się po około miesiącu i utrzymują się dłużej – mogą świadczyć o dawnym zakażeniu. Na rynku obecne są również testy płytkowe – do wykonania na miejscu w gabinecie. Podczas jednego badania lekarz jest w stanie ocenić, czy zwierzę zakażone jest Borelią, Anaplasmą czy Erlichią. Minusem jest jednak fakt, iż test ten wykrywa przeciwciała – potrzeba więc czasu, aby organizm zdołał je wyprodukować. W przypadku Borelii około miesiąca. W przypadku wyniku wątpliwego warto zrobic badanie PCR. Borelioza leczenie Jeśli lekarz weterynarii na podstawie objawów, historii choroby i badań rozpozna boreliozę, zapewne zastosuje długotrwałą antybiotykoterapię. Do najczęściej używanych antybiotyków zalicza się doksycyklinę i amoksycylinę. Terapia trwa około 4 tygodnie. Oprócz tego lekarz może zadecydować o płynoterapii, podaniu środków przeciwzapalnych, a także wspomagających pracę wątroby i nerek. Borelioza profilaktyka Aby nie dopuścić do infekcji Twojego psa musisz pamiętać o profilaktyce przeciw kleszczowej – czyli niedopuszczeniu do inwazji pasożyta. Nie zawsze preparat na kleszcze, czy obroża przeciwkleszczowa ochroni zwierzę przed ukąszeniem w 100%, dlatego, po spacerze, należy dokładnie obejrzeć i wyszczotkować psa. Gdy zauważysz kleszcza, należy go jak najszybciej usunąć (usunięcie do 48h zmniejsza ryzyko zarażenia boreliozą). Szczepionka na boreliozę Szczepionka na boreliozę W gabinetach weterynaryjnych dostępne są także szczepionki przeciw boreliozie u psów. Szczepienie takie najczęściej wykonuje się w miejscach zagrożonych. Pierwsze szczepienie wykonujemy w 3 miesiącu życia, drugie w 4 miesiącu życia Twojego psa. Niestety, takie jednokrotne szczepienie, nie jest w stanie ochronić psa na całe życie, dlatego powtarzamy je co roku, przed sezonem kleszczowym. Riketsje u psa Riketsje powodują między innymi: gorączkę plamista Gór Skalistych (R. ricketsii),erlichiozę kotów i psów,chorobę łososiową – choroba jelit psów nad Pacyfikiem. W naszej szerokości geograficznej występują jedynie erlichiozy. Erlichia psów Erlichiozę u psów powodują głównie: E. canis wywołująca tak zwaną erlichiozę monocytarną,Anaplasma phagocythophilum, E. ewingiii – tak zwaną erlichiozę granulocytarną,E. platys wywołująca erlichiozę trombocytarną, atakująca płytki krwi (u psów jest rzadka). Wektorami erlichioz, podobnie jak poprzednich chorób, są kleszcze. Po zakażeniu riketsje są roznoszone po całym organizmie zwierzęcia, dochodzi do upośledzenia działania szpiku kostnego, spadku ilości płytek krwi, co w konsekwencji może doprowadzić do krwotoków. Erlichoza objawy Objawy kliniczne erlichiozy są nieswoiste. Pierwsze z nich mogą pojawiać się około 7 dni od zakażenia. Początkowo są to: apatia,osłabienie,wysoka temperatura ciała. Z czasem może dochodzić do: spadku masy ciała,krwawienia z błon śluzowych,powiększenia śledziony,powiększenia węzłów chłonnych,śluzowo – ropnego wypływu z nosa. Niekiedy pojawiają się: wymioty i biegunka u psa,zapalenia stawów,objawy nerwowe – drgawki i porażenia. W wyniku zapaleń naczyń krwionośnych oka może występować zmiana barwy i wyglądu oka, a nawet ślepota. Erlichoza diagnostyka Diagnostyka erlichoza opiera się przede wszystkim na badaniach krwi. W badaniach krwi u psa stwierdza się często: niedokrwistość,niską liczbę leukocytów,trombocytopenię,niską wartość hematokrytu,monocytozę,podwyższony poziom białek krwiwzrost aktywności wskaźników czynności wątroby i nerek. Anaplasma u psa Do niedawna zaliczana do grupy erlichioz. Wywołana przez bakterie Anaplasma phagocytophilum zakaża neutrofile zwierzęcia. Objawy są bardzo podobne do objawów poprzedniego schorzenia, czyli: wysoka gorączka,anoreksja,bolesność i obrzęki stawów,symptomy neurologiczne. Niekiedy obok objawów neurologicznych u psów rozwija się zapalenie mięśni, objawiające się szybkim pojawianiem się i narastaniem objawów chorobowych, porażeniami wszystkich czterech kończyn, wzmożonymi odruchami oraz zanikami mięśniowymi. Zakażeniu tymi riketsjami może towarzyszyć trombocytopenia, zarówno limfocytoza, jak i limfopenia. Podejrzewa się, że Golden Retriever i Labrador Retriever są rasami, które mogą wykazywać zwiększoną wrażliwość na zakażenie A. phagocytophilum. Bardziej wrażliwe są także stare psy – powyżej 8 roku życia. W ostatnim czasie zaobserwowano przypadki anaplasmozy również u kotów. Diagnostyka anaplazmozy Rozpoznanie choroby opiera się na badaniu krwi a w szczególności rozmazie krwi, w którym to ocenia się obecność wtrętów w białych krwinkach. Często też diagnozuje się na podstawie badań serologicznych, PCR czy na podstawie objawów, w miejscach endemicznego występowania ricketsji. Leczenie erlichiozy i anaplasmozy Leczenie zarówno erlichiozy i anaplasmozy, polega na długotrwałej antybiotykoterapii (głównie są używane tetracykliny). Terapia trwa około miesiąca. Oprócz długotrwałego podawania antybiotyków lekarz może zdecydować się na podawanie środków przeciwzapalnych, witamin. W przypadku postaci ostrej może być konieczne przeprowadzenie transfuzji krwi, a także podawanie preparatów krwiotwórczych. Mykoplasma u psa Mycoplasmoza do niedawna nazywana hemobartonellozą jest chorobą wywołaną przez drobnoustroje Mycoplasma haemocanis – u psów, a także Mycoplasma haemofelis – u kotów. Przenoszona jest ona przez kleszcze, komary i inne owady kłujące. Do zakażenia może dojść także podczas kontaktu matka – kocię (rzadziej szczenię), a także transfuzji krwi. Mycoplasma po dostaniu się do układu krwionośnego opłaszcza erytrocyty. Układ immunologiczny odczytuje wówczas własne erytrocyty jako materiał obcy i niszczy je. W wyniku tego dochodzi do anemii. Mykoplazmoza objawy W wyniku zakażenia drobnoustrojem mogą pojawić się objawy takie jak: pies lub kot staje się apatyczny,osłabienie,wysoka temperatura,błony śluzowe stają się blade. Zazwyczaj mykoplasmoza dotyka zwierząt osłabionych innymi chorobami takimi jak FIV, FeLV w przypadku kotów. Może dotknąć także psy po zabiegu usunięcia śledziony. Narząd ten bowiem, spełnia funkcje swoistego filtra krwi. Gdy go zabraknie uszkodzone erytrocyty nie są usuwane z obiegu. Mykoplazmoza diagnostyka Rozpoznanie mykoplasmozy jest bardzo trudne. Konieczne jest zrobienie badań krwi, a w szczególności rozmazu, który może, ale nie musi dać nam obraz wtrętów w czerwonych krwinkach. Wykonuje się także badania PCR. Mykoplazmoza leczenie Leczeniem z wyboru jest długotrwała antybiotykoterapia. Do tego celu używa się antybiotyków z grupy tetracyklin (doksycyklina) i podaje się je przez okres minimum 3 tygodni. W niektórych przypadkach konieczna staje się transfuzja, a także leczenie objawowe. Jak zapobiegać chorobom przenoszonym przez kleszcze? Preparat na kleszcze Przede wszystkim uniemożliwić atak kleszcza. Na rynku znajduje się obecnie szereg preparatów przeciwko kleszczom w formie sprayu, spot on, obroży na kleszcze, czy od niedawna tabletek. Najlepiej żeby w swoim składzie zawierały substancje bójcze takie jak: fipronil,permetrynę,flumetrynę,propoksur,fluralaner. Zabijają one pasożyta po ewentualnym wbiciu się w skórę Twojego zwierzaka. Preparaty, których głównym, składnikiem są olejki eteryczne nie są skuteczne w walce z inwazją kleszczy. W miejscach występowania babeszjozy, boreliozy i innych, ważna jest także kontrola psa po każdym spacerze – wyczesanie go i sprawdzenie czy nie posiada na sobie jakiegoś „pasażera na gapę”. Istnieje także możliwość szczepienia przeciwko boreliozie. Podsumowanie Profilaktyka chorób odkleszczowych Choroby odkleszczowe są częstym problemem zagrażającym życiu i zdrowiu Twojego psa czy kota. Dlatego, tak ważna jest walka z tymi małymi, ale groźnymi pasożytami. Warto posiadać wiedzę na temat podstawowych chorób przenoszonych przez ukąszenie kleszcza, ponieważ umożliwia to wczesne rozpoznanie objawów u psa, co może uratować mu życie. Mam nadzieję że po przeczytaniu tego artykułu wiesz już jak bardzo niebezpieczne są choroby przenoszone przez kleszcze i zdajesz sobie sprawę jak możesz im zapobiec. Więcej informacji na temat kleszczy i pcheł znajdziesz w artykule „Pchły i kleszcze u psa, czyli co gryzie mojego zwierzaka?„ Jeśli masz pytania związane z ich leczeniem, lub swoje doświadczenia, którymi chcesz podzielić się z innymi Czytelnikami, dodaj teraz komentarz pod artykułem. Kleszcze często atakują psy, dlatego po każdym spacerze należy dokładnie oglądać ciało swojego pupila. To niezwykle ważne, bo kleszcze roznoszą groźną dla zwierząt chorobę - babeszjozę. Dowiedz się, jak wyciągnąć kleszcza u psa. Co robić, by zapobiegać ugryzieniu? Kleszcze zagrażają nie tylko tobie, ale i twojemu pupilowi. Ugryzienie tego pasożyta u zwierząt może wywołać babeszjozę, która wykryta za późno kończy się śmiercią. Warto wiedzieć, jak chronić psa przed chorobami odkleszczowymi i jak zapobiegać pies szalał w parku, na łące czy w lesie, pamiętaj, by dokładnie obejrzeć jego sierść. W jej zakamarkach może czaić się niechciany lokator. Kleszcze zazwyczaj wczepiają się tam, gdzie skóra jest najcieńsza. Szukaj ich w pachwinach, za uszami, na szyi i pod pachami, a nawet na powiekach. Zacznij głaskać futro i sprawdź, czy na skórze nie ma twardych guzków. Jeśli nie ruszają się one wraz ze skórą psa, prawdopodobnie jest to usunąć kleszcza u psa?Co zrobić, jeśli znalazłaś intruza? Trzeba jak najszybciej go usunąć. Często kleszcza można wyciągnąć samemu. Czasem potrzebna jest interwencja weterynarza. Kleszcza u psa usuwa się w taki sam sposób, jak u człowieka. Należy go chwycić pęsetą lub specjalnym lassem, które można kupić w aptece i wyjąć zdecydowany ruchem. Trzeba pamiętać, aby ugryzienia nie smarować ani nie to popularna choroba odkleszczowa wywoływana przez pierwotniaki Babesia canis. Nie należy jej mylić z boreliozą, która występuje u ludzi. Do zarażenia psa dochodzi podczas ukąszenia. Pierwotniak dostaje się do krwi psa wraz ze śliną kleszcza i wnika do czerwonych krwinek. Tam na skutek namnażania się pasożytów czerwone krwinki pękają. Może to prowadzić do zapaści i powikłań, które mogą być objawami babeszjozy są: Osłabienie i brak reakcji Bladość spojówek i błoń śluzowych Gorączka powyżej 40 stopni Ciemny mocz Jeśli zauważysz, któryś z tych symptomów u swojego pupila, powinnaś się zaniepokoić. Bywa jednak, że obserwujemy tylko jeden z objawów. Aby potwierdzić chorobę, zawsze warto wykonać pamiętać, że choroby odkleszczowe zarażają zwierzętom nie tylko wiosną i jesienią. Środki przeciw kleszczom warto stosować zatem przez cały na kleszcze dla psaObroża przeciw kleszczom - to najbardziej powszechny sposób na walkę z tymi pasożytami. Oczywiście obroża obroży nierówna. Można ją kupić już za 12 zł, jednak nie jest to produkt najwyższej jakości. Tu cena robi różnicę. Nowoczesne obroże działają nawet do 8 miesięcy i kosztują kilkadziesiąt – środek ten stosuje się zazwyczaj co miesiąc. Dawka dla małego psa to wydatek około 15 zł. Preparat zakrapla się wzdłuż kręgosłupa zwierzęcia. Ważne, aby bezpośrednio po podaniu specyfiku psa nie dotykać i go nie smakowe - działają zarówno na kleszcze, jak i pchły. Dawka dla małego psa kosztuje około 85 zł. Działają przez okres około 12 że powyższy artykuł nie zastąpi wizyty lekarskiej. Rozmawiałam z pewną osobą, która również ma psa i twierdziła ona, że zdarza się, iż kleszcz w całości (nogi z odwłokiem) może wejść pod skórę, a nawet twierdziła, że sama miała taki przypadek i musiała iśc do weterynarza, aby rozciął skóre i wyciągnął kleszcza. Nie mam powodów nie wierzyć, zwłaszcza, ze słyszę tą opinię już od drugiej osoby, która ma psa, ale z tego, co czytałam na internecie, to nigdzie nie znalzałam potwierdzenia tej informacji. Zastanawiam się obecnie, czy mój pies nie ma takiego przypadku i jak to można ocenić - czy jeśli to będzie się powiększalo na przykład, albo czy powinna być tam ranka, to czy to będą jakies wskazówki, że to właśnie kleszcz pod skórą? A jeśli się go zostawi, to co się stanie? kleszcze atakują ludzi i zwierzęta tylko w celu pobrania pokarmu, co pozwala im na przekształcenie się w kolejne stadia rozwojowe lub złożenie jaj przez samicę. Jeżeli kleszcz wszedłby pod skórę to byłoby to dla niego działanie samobójcze. No bo jak z wypełnionym odwłokiem wydostanie się na zewnątrz? A przecież podczas zasysania krwi masa kleszcza wzrasta nawet o 200 razy! Poza tym jego aparat gębowy i odnóża (i nie tylko) musiałyby być przystosowane do drążenia tunelu w skórze. Pozdrawiam Choroby skóry u psa to jedne z najczęstszych psich dolegliwości, które dzięki szybko i wyraźnie widocznym objawom, równie sprawnie dają się odkryć. I choć symptomy są często mało specyficzne, a przyczyn zmian skórnych może być wiele, to odpowiednia terapia możliwa jest zwykle już w początkowym stadium choroby – w przeciwieństwie do chorób nerek czy serca, które zwykle rozwijają się w przyczajeniu, długo nie dając o sobie znać. Oprócz predyspozycji rasowych wpływ na choroby skóry psa ma także jego wiek, sposób żywienia, higiena, aktywność fizyczna oraz środowisko, w którym przebywa. Świąd jest najczęstszym objawem, towarzyszącym rozmaitym chorobom skóry u psa. Przyczyny schorzeń skórnych u psa Schorzenia skóry, czyli dermatozy, mogą być nabyte lub uwarunkowane genetycznie. Psia skóra: cud natury Skóra psa to istny cud natury i jego największy narząd, stanowiący wraz z sierścią ok. 12 % masy czworonoga. Służy mu jako bariera chroniąca narządy, mięśnie i szkielet. Skóra zapewnia ochronę przed pasożytami, reguluje temperaturę ciała, przechowuje tłuszcz i witaminy, zapobiega utracie wody oraz mieści wrażliwe zakończenia nerwowe. Wytwarzane przez skórę sebum - oleista substancja, tworząca cieniutką warstwę biofilmu – pozwala na utrzymanie równowagi między „dobrymi” i „złymi” bakteriami, zapobiegając namnażaniu się patogennych drobnoustrojów. Sebum reguluje również pH skóry psa, chroniąc go przed podrażnieniami środowiskowymi. Większość ras ma skórę bardzo jasną: białą lub szarą. Zmiany skórne u psa Wszelkie zmiany w wyglądzie psiej skóry świadczą o zachwianej równowadze organizmu i wymagają podjęcia konkretnych działań. Zignorowane zwykle prowadzą do pogorszenia schorzenia i rozmaitych powikłań. Zmiany w skórze i sierści czworonoga często są objawem konkretnych chorób dermatologicznych, a tylko czasem czynnikiem towarzyszącym na przykład stresowi. Świerzb u psa: choroba zaraźliwa także dla człowieka Świerzb to pasożytnicza choroba skóry psów, spowodowana przez pajęczaki i niebezpieczna również dla człowieka, bo z łatwością się na niego przenosi. Charakterystyczne objawy świerzbu to zmiany skórne w okolicy pyska, uszu i oczu, łokci, pachwin i stawów skokowych oraz brzucha i klatki piersiowej. Z czasem świerzbowiec atakuje całe dominującym symptomem, pojawiającym się często jeszcze zanim dojdzie do zmian skórnych, jest intensywny świąd. W początkach choroby można zauważyć rumień, później powstają wyłysienia i strupy. Im bardziej się pies drapie, tym bardziej uszkadza skórę. W ten sposób do ran wnikają bakterie, uniemożliwiające gojenie się skóry i ułatwiające namnażanie się świerzbowca i roznoszenie go po całym ciele. Świerzbowiec drążący i uszny Lekarze odróżniają świerzbowiec drążący i świerzbowiec uszny. Bez podjęcia terapii świerzbowiec drążący po początkowym rozmnożeniu się na powierzchni skóry psa, szybko wnika w górną warstwę naskórka. Tam drąży tunele i składa w nich jaja, z których wylęgają się larwy. Świerzb uszny z kolei nigdy nie wnika pod skórę, lecz atakuje przewody słuchowe zwierzęcia, w których samice składają jest skomplikowane, zwłaszcza w przypadku świerzbowca drążącego, który jest w skórze świetnie chroniony. Aby nie doszło do nawrotu choroby, wszystkie pasożyty muszą zostać wyeliminowane. Grzybica skóry u psa Grzybica skóry daje łatwo zauważalne, ale niespecyficzne zmiany na skórze psa, dlatego nierzadko bywa nierozpoznana lub nieprawidłowo leczona. Do najczęstszych dermatofitów, wywołujących zmiany skóry u psów należą grzyby nitkowate i drożdżaki. Spustoszenie, jakie zwykle zostawiają na psiej skórze grzyby nitkowate – głównie Microsporum Canis – to przerzedzenie sierści oraz jej plackowate łysienie, otoczone zgrubieniami skóry. Z kolei drożdżaki z rodzaju Malassezia i Candida lub organizmy drożdżakopodobne z rodzaju Trichosporon sprawiają, że skóra – głównie na uszach, łapach, w pachwinach i i na spodzie szyi – staje się tłusta, łuszcząca i nieprzyjemnie pachnie. Drożdże Malassezia wchodzą w skład normalnej flory skóry w obszarach o podwyższonej wilgotności i cieple, występują zatem w zewnętrznych kanałach słuchowych, między palcami lub na spodniej stronie ogona. Do grzybicy zwanej Malassezia dermatitis dochodzi wtedy, gdy równowaga między drożdżami a mechanizmami obronnymi skóry zostaje zachwiana i grzyby zaczynają się namnażać. Na choroby grzybicze cierpią najczęściej szczenięta oraz osobniki, których układ odpornościowy jest osłabiony przez inną chorobę, np. jak atopowe zapalenie skóry, alergia pokarmowa czy zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy. Zapalenie skóry u psa Ta dolegliwość jest w wśród psów dość rozpowszechniona, ale jej objawy mogą być bardzo różne – w zależności od przyczyn. Zapalenie skóry u psa można podzielić na: atopowe zapalenie skóry – to choroba genetyczna, której geneza nie jest ostatecznie zbadana. Jest przewlekłą dolegliwością ze skłonnościami do nawracania. Za przyczyny przyjmuje się głównie alergeny pyłków roślin, kurzu, pleśni lub detergentow, ale także pasożyty, wahania gospodarki hormonalnej oraz schorzenia wewnętrzne. Właściwa diagnoza i terapia nie są łatwe, bo objawy mogą mieć różny stopień nasilenia i dochodzą do głosu w rożnym wieku: zarówno u szczeniąt od 3 miesiąca życia jak i u młodych, jedno- lub dwuletnich psów. Najczęściej pojawiają się: świąd, potliwość, zapalenie spojówek, zapalenie warg, pęcherze, nadżerki, rumienie, strupy oraz ropna wydzielina, a także wzrost wagi. Wyleczenie atopowego zapalenia skóry jest niemożliwe – celem terapii, polegającej na eliminacji alergenów z otoczenia psa, jest jedynie poprawa jakości życia zwierzęcia. Jeśli alergeny są znane, można podjąć się odczulania. Atopowemu zapaleniu skory towarzyszą często infekcje wtórne, bo zwierzę drapie, wylizuje i wygryza swędzące miejsca. ropne zapalenie skóry u psa – to schorzenie o podłożu przede wszystkim bakteryjnym, może być jednak wywołane także alergią pokarmową, reakcją na szczepienie, stanem zapalnym ucha zewnętrznego czy pasożytami. Wysokie temperatury i wilgoć sprzyjają rozwojowi bakterii, dlatego do ostrego zapalenia zewnętrznych partii skory częściej dochodzi w lecie niż w zimnej porze roku. Psy długowłose i zwolennicy pływania, ale także czworonogi o zaniedbanej, sfilcowanej sierści są narażone najbardziej. Te nad wyraz dokuczliwe zmiany skóry, określane też jako hot spot („gorąca plama”) to ropne, sączące się, nieprzyjemnie pachnące rany o okrągłym kształcie, którym towarzyszy ostry świąd. Pies intensywnie się drapie i gryzie chorobowo zmienione miejsce, szybko pogarszając objawy i doprowadzając do rozległego rozwoju jątrzących się ran. Nużyca u psa Podobnie jak grzybica, wywołana nadmiernym rozwojem żyjących na skórze grzybów, również nużyca powstaje w wyniku za dużego rozmnożenia pasożytów – w tym wypadku roztoczy, naturalnie występujących na skórze zdrowych psów. Nużeniec psi (Demodex canis) mierzy około jednej czwartej milimetra i wywołuje dwa rodzaje chorób skóry - miejscową i uogólnioną. Postać miejscowa charakteryzuje się mniejszą ilością zmian chorobowych, w uogólnionej jest ich więcej i dotyczą całego ciała. Dolegliwości odmiany miejscowej to rumień i złuszczenia przede wszystkim w okolicy pyska, głowy, a także oczu. Nużyca palcowa – odmiana miejscowej – to widoczne zaczerwienienia na palcach i pomiędzy nimi, występujące głównie u psów bardzo dużych, jak np. bernardyn. Diagnoza obejmuje zbadanie zeskrobin skóry po szybkim i bezbolesnym pobraniu próbki. Leczenie jest już jednak żmudne i długotrwale: oprócz stosowania środków roztoczobójczych i kąpielach najważniejsza jest trwała poprawa sprawności układu odpornościowego psa. Na demodekozę zapadają najczęściej szczenięta i psy o osłabionym układzie immunologicznym – to typowa choroba zaniedbanych czworonogów z organizacji ochrony zwierząt. Świerzb i nużyca objawiają się między innymi zmianami skórnymi w okolicy pyska Gronkowiec u psa Podobnie jak w przypadku niektórych grzybów czy roztoczy, żyjących na psiej w skórze w idealnej z nią symbiozie, również bakterie gronkowca wchodzą w skład mikroflory skórnej i śluzówkowej. Wszystkie ze znanych izolowanych od zwierząt gatunków są potencjalnie chorobotwórcze. Ziarenkowce - inaczej stafylokoki (łac. Staphylococcus) - są względnymi beztlenowcami, zyja wiec zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych. Gronkowce obecne są także w otoczeniu zwierzęcia: w glebie, powietrzu, wodzie czy na przedmiotach i świetnie tam sobie radzą, będąc jednymi z bardziej opornych na wysychanie i dezynfekcję drobnoustrojów. Gronkowce nisko zjadliwe mogą – na stałe lub przejściowo - zasiedlać nieuszkodzony nabłonek zdrowych psów, nie wywołując u nich żadnych zmian chorobowych. Jednak w momencie osłabienia nabłonka mogą organizm zaatakować, może do tego dojść na skutek urazów mechanicznych, zakażeń skóry innymi mikroorganizmami czy zaburzeń hormonalnych. Gronkowcowe zapalenie skóry u psów atakuje mieszki włosowe i występują najczęściej na lapach, brzuchu, udach oraz napletku. W pierwszym stadium pojawiają się włochate grudki, które z czasem zmieniają się w krostki, a w końcu w strupy. Potem tworzą sie blizny i pozostają gołe place skóry. Jaką karmę wybrać, aby zadbać o zdrową skórę Twojego pupila? Alergie Coraz częściej rozmaite zmiany skórne występują u psów, reagujących uczuleniem na rożnego rodzaju alergeny, zawarte w karmie, szamponie, zabawkach czy w pchlej ślinie. Alergie u psa należą do najtrudniejszych do zdiagnozowania chorób skory, bo ilość substancji uczulających wciąż rośnie i ciężko jest zdefiniować tę jedna odpowiedzialną. Objawy alergii koncentrują się zwykle na okolicach głowy, uszu, przedpiersia i przednich kończyn oraz brzucha. Pies cierpi na silny świąd, często ma łojotok lub nawracające ropne zapalenie skóry oraz pokrzywkę. W wyniku drapania, skubania i lizania swędzących miejsc powstają wyłysienia i rany. Leczenie skórnych objawów alergii pokarmowych polega na doraźnym podaniu środka przeciwświądowego, a następnie stosowania diety eliminacyjnej, czyli żywności zawierającej tylko jedno źródło białka – najczęściej jest to mięso, którego psi organizm jeszcze nie zna. W przypadku alergii na środki pielęgnacyjne, zabawki czy tekstylia, zaleca się kupno akcesoriów ekologicznych: łagodnego mydła zamiast chemicznego szamponu, naturalnych gryzaków zamiast plastiku skażonego zmiękczaczami, utwardzaczami i substancjami karcinogennymi. W przypadku legowisk i kocyków można sięgnąć po tkaniny z biobawełny lub innych ekologicznych włókien. Pasożyty zewnętrzne Do pasożytów, szczególnie dających się psom we znaki, należą roztocza (w tym swędziki jesienne), pchły, kleszcze i wszy. Objawem inwazji larw swędzika jesiennego jest przede wszystkich ostry świąd oraz różnego rodzaju wykwity skórne, takie jak rumień, krosty, grudki, pęcherzyki czy strupki. Zaatakowane psy nerwowo się drapią, iskają, liżą, trzepią lub ocierają o przedmioty. Same pasożyty można rozróżnić gołym okiem: to małe, pomarańczowe punkciki, przypominające kawior. Ostre swędzenie pojawia się również w przypadku pcheł i wszy. Kleszcze świądu nie wywołują, ale mogą przenosić niebezpieczne choroby, w tym boreliozę i erlichiozę, dlatego konieczna jest regularna kontrola sierści i usuwanie wbitych w skórę pasożytów. Na rynku dostępne są liczne naturalne środki, które pozwolą na zdrową profilaktykę – bez stosowania ciężkiej chemii. Odstraszająco na pasożyty działają – stosowane zewnętrznie, czyli wcierane w sierść - olejki eteryczne z melisy cytrynowej, mięty czy lawendy oraz olej kokosowy i czosnek. Podawane wewnętrznie – w postaci sproszkowanej – świetnie działają drożdże i czystek. Taka profilaktyczna kuracja musi trwać aczkolwiek kilka tygodni, jednorazowe podanie substancji przed spacerem nie pomoże. Rak skóry u psa Zmiany nowotworowe to najpoważniejsza z możliwych choroba skory u psa. Najczęściej występującym rodzajem jest mastocytoma, powstająca w wyniku niewłaściwego podziału komórek tucznych. Komórki te są odpowiedzialne za tworzenie nowych naczyń krwionośnych, a także ochronę organizmu przed pasożytami. Mastocytoma występuje głównie u psów w średnim lub starszym wieku. Również w przypadku guza jąder lub jajników możliwa jest ogólna zmiana i utrata sierści. Zaburzenia hormonalne Przyczyną zmian w strukturze sierści lub powodem wypadania włosów u psa mogą być także problemy z narządami wewnętrznymi lub układem hormonalnym. Najszybciej do zmian na psiej skórze i sierści dochodzi na skutek schorzeń układu pokarmowego i tarczycy. W chorobie Hashimoto, czyli zapalenia tarczycy, pojawiają się często zmiany dermatologiczne, jak przebarwienia sierści i jej zmatowienie, odbarwienie skóry lusterka nosowego, okolicy odbytu, moszny czy kończyn. W zespole Cushinga, chorobie nadnerczy, dochodzi między innymi do wypadania sierści, częstych infekcji skory czy ciemnych przebarwień. Skóra staje się też często cienka i przezroczysta jak pergamin. Powodem zmian dermatologicznych u psa są często schorzenia autoimmunologiczne. Przerzedzająca się sierść i inne zmiany skóry u psa mogą być oznaka zaburzeń hormonalnych Podsumowanie Jak w przypadku większości chorób schorzenia dermatologiczne występują głównie u osobników młodych, starych lub schorowanych – czyli tych, u których układ odpornościowy nie działa bez zarzutu. Nie lekceważ pierwszych oznak zmian skórnych u Twojego psa – świądu, łupieżu czy krostek – lecz poświęć im trochę uwagi. Zaniedbane choroby skóry szybko mogą przekształcić się w infekcje wtórne, bo zaatakowany pies zwykle mocno się drapie, uszkadzając skórę i pozwalając na wniknięcie patogennych drobnoustrojów do organizmu. We wczesnym etapie dermatozy zwykle bezproblemowo dają się wyleczyć. Jeszcze kilka lat temu kleszcze kojarzyły się ze spacerami do lasu. Coraz częściej słyszy się jednak o plagach kleszczy nawet w dużych miastach. Dlatego z ogromną szczególnością należy dbać o czworonogi. Kleszcze u psa powodują choroby, których objawy nie zawsze są oczywiste dla właściciela. Po każdym spacerze należy więc sprawdzać sierść pupila w celu wykluczenia obecności pasożyta. Może być on bardzo mały i ledwo zauważalny, dlatego tym bardziej warto poświęcić czas, aby oszczędzić zdrowie czworonoga. Kleszcz u psa – skutki i objawy Zazwyczaj kleszcze pozostają szczególnie aktywne od marca do października, jednak ze względu na niezbyt srogie zimy coraz częściej psy są narażone na ich ugryzienia przez cały rok. Kleszcze lubią ciemne i wilgotne miejsca, należy ich szukać zatem pod obrożą, pachą, między palcami lub na łokciach. Może Cię zainteresować: Nasze tabletki i krople na kleszcze dla psaPowikłaniem związanym z ukąszeniem psa przez kleszcza może być zakażenie chorobą odkleszczową. Istnieje kilka jej odmian, jednak większość objawia się gorączką, apatycznością, problemami żołądkowymi czy bólem stawów. Jedną z chorób odkleszczowych jest babeszjoza. Nieleczona, może doprowadzić do śmierci. Objawia się od 1 do 3 tygodni po ukąszeniu. Symptomami są: wysoka gorączka, senność, brak łaknienia, wymioty lub tzw. „rdzawy mocz”. Borelioza to najbardziej znana choroba spowodowana przez krętki Borrelia. U 95% zakażonych psów przebiega bezobjawowo. U pozostałych objawami są kulawizny lub zapalenie wielostawowe, które może objawić się nawet po kilku latach od ukąszenia kleszcza. Po ukąszeniu kleszcza pies narażony jest również na odkleszczowe zapalenie mózgu. Choroba wywoływana jest przez wirus kleszczowego zapalenia mózgu (TBE). Postać ostra choroby może trwać do 3 tygodni, a przewlekła – bezobjawowa – nawet kilka miesięcy. Objawami są: ostra gorączka, osowiałość i wywoływana jest z kolei przez bakterie typu Ehrlichia. Ostra faza choroby utrzymuje się do 3 tygodni. Jej objawy to: apatia, ogólnie osłabienie, duszność, gorączka, wymioty, powiększenie śledziony lub węzłów chłonnych, krwawienie z nosa. W fazie utajonej pies może zachowywać się i czuć się normalnie. Chorobę najczęściej leczy się doksycykliną, podawaną przez 3–4 tygodnie. Anaplazmoza to choroba wywoływana przez bakterię Gram-ujemną, przenoszoną przez kleszcze. Objawia się: sennością, gorączką, kulawizną, napiętym brzuchem, powiększeniem węzłów chłonnych, biegunką, wymiotami, obrzękiem kończyn oraz nadmiernym pragnieniem. W leczeniu stosuje się tetracykliny w odpowiedniej dawce do 4 tygodni. W przypadku ostrych objawów może być konieczne przeprowadzenie transfuzji krwi. Bartoneloza jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie przenoszone przez kleszcze, pchły i komary. W większości przypadków rzadko obserwuje się objawy kliniczne. Niekiedy może dojść do jawnej postaci i wystąpienia symptomów, takich jak zapalenie wsierdzia czy mięśnia sercowego. Jak wyjąć psu kleszcza? Podstawową zasadą, gdy pies ma kleszcza, jest jak najszybsze wyciągnięcie pasożyta. Usuwa się go tak samo, jak człowiekowi, tzn. należy go wyrwać za pomocą pęsety, zdecydowanym ruchem. Ze względu na duże ryzyko zgniecenia kleszcza poleca się również haczyki lub pętle. Nie można zaciskać pęsety na ciele zwierzęcia, ponieważ kleszcz może wbić się jeszcze głębiej. Po wyrwaniu pasożyta jego głowa nadal może znajdować się w skórze psa. Usuwa się ją podobnie jak korpus. Kluczowe jest całkowite wyrwanie kleszcza. Nawet niewielki odłamek może przyczynić się do zakażenia lub do rozwoju groźnej choroby. Od razu po usunięciu kleszcza miejsce ugryzienia należy zdezynfekować środkiem odkażającym, wodą utlenioną lub spirytusem. W żadnym wypadku nie powinno używać się maści podczas wyciągania kleszcza. Warto udać się do weterynarza, by mieć pewność, że kleszcz został prawidłowo usunięty i nie wystąpiło zakażenie. Jak chronić psy przed kleszczami? Warto zabezpieczyć psa przed chorobami odkleszczowymi. Preparatami odstraszającymi kleszcze są: krople (starczą na około 4 tygodnie), spraye, specjalne obroże (np. Obroża Foresto) (niektóre z nich działają nawet przez 8 miesięcy). Warto podać psu dobrane do jego wagi tabletki. Podaje się je na 2 lub 3 miesiące albo co pół roku. Można również zaszczepić zwierzę przeciwko chorobom odkleszczowym. Warto wiedzieć, że należy wybrać tylko jeden ze sposobów ochrony, np. jeżeli zdecydujemy się na szczepienie, możemy je wykonać w dowolnym momencie, a następnie powtarzać co 3 miesiące. Teksty na blogu nie są poradą lekarską oraz nie zastępują wizyty u lekarza weterynarii. Martyna Sokołowska Milena Kostrubiec Komentarze Nie znaleziono żadnych opinii

kleszcz u psa pod skórą